Galaxien NGC 4874/4889 & Coma Galaxienhaufen

NGC 4889 & NGC 4874
NGC 4889 & NGC 4874: Coma-Galaxienhaufen; 30" SlipStream-Dobson f/3.3 + Canon EOS R; 65 x 13s @ ISO 40'000; Hasliberg; © 4. 3. 2025 Eduard von Bergen [29]
LoTR 5
LoTR 5: Links: Coma-Galaxienhaufen, Unten: PN LoTR 5, Rechts: Galaxie NGC 4725; Technosky 60 mm f/6, 0.8 Reducer (f=288mm), ASI 2600 MC Pro, Skywatcher EQ6R pro; 153 Bilder à 300s bei Gain 300 und -10 °C; CLS-Filter; Oberbaselbiet; © 10.+12. April 2004 Jörg Studer

Geschichte

Am 11. April 1785 entdeckte Wilhelm Herschel insgesamt 72 Nebel mit seinem 18.7-Zoll Spiegelteleskop. Die meisten von ihnen klassifizierte er als schwache Nebel (Klasse II) und sehr schwache Nebel (Klasse II). Zu den entdeckten Nebeln gehörten: NGC 4864, 4874, 4889, 4908, 4911, 4921, 4923 und 4927. John Herschel bestätigte die Beobachtungen seines Vaters am 13. April 1831 und fügte vier weitere Nebel hinzu: NGC 4853, 4869, 4894 und 4898. [364, 466]

Heinrich d'Arrest führte von Mai 1863 bis April 1885 mehrere Beobachtungen mit dem 11-Zoll-Refraktor am Kopenhagener Observatorium durch, um die von den beiden Herschels entdeckten Nebel zu überprüfen. Die folgenden 17 Nebel wurden Dreyers «New General Catalogue» hinzugefügt: NGC 4848, 4850, 4851, 4854, 4858, 4860, 4865, 4867, 4871, 4872, 4873, 4881, 4886, 4895, 4906, 4907 und 4919. D'Arrest war der Erste, der die Ansammlung von Galaxien im Coma-Galaxienhaufen als einen Cluster erkannte und schrieb: «Die Nebel sind unglaublich zahlreich und dicht und haben trotz ihrer Schwäche eine Vielfalt, die man sich a priori nicht vorstellen kann. Manchmal hatte ich in den günstigsten Momenten den sehr klaren Eindruck, dass die Nebel, oft nur wenige Bogensekunden im Durchmesser, mit größeren, runden, länglichen, sternenförmigen oder kometenhaften Nebeln vermischt sind, wie Austern, die in einem Fass verpackt sind.» [364]

NGC 4889
NGC 4889: Aufnahme mit dem Hubble Weltraumteleskop © NASA & ESA [261]

Im Mai 1885 beobachtete Guillaume Bigourdan diesen Galaxienhaufen mit dem 12,4-Zoll-Refraktor am Pariser Observatorium und entdeckte weitere Nebel: NGC 4875, 4876, 4883 und 4896 wurden im Jahre 1888 von Dreyer in seinem «New General Catalogue» hinzugefügt. Beobachtungen vom April 1891 erschienen später in Dreyers beiden «Index Catalogue»: IC 839, IC 4051, und IC 4045. [313, 314, 315, 364]

Unter Verwendung des 18-Zoll-Refraktors am Straßburger Observatorium entdeckte Hermann Kobold im April/Mai 1895 und 1896 viele weitere Nebel, welche 1910 von Dreyers zu seinem «Second Index Catalogue» hinzugefügt wurden: IC 3943, 3946, 3947, 3949, 3955, 3957, 3959, 3960, 3963, 3964, 3968, 3973, 3976, 3998, 4011, 4012, 4021, 4026, 4030, 4033, 4040, 4041, 4042, und 4044. [315, 364]

Physikalische Eigenschaften

NGC 4889 ist eine riesige elliptische Galaxie, etwa zweieinhalb Mal größer als die Milchstraße. Im Zentrum dieser scheinbar strukturlosen Galaxie liegt ein supermassives schwarzes Loch mit einer Masse, die 21 Milliarden Mal größer ist als die der Sonne. Der Ereignishorizont dieses schwarzen Lochs wird auf einen Durchmesser von etwa 130 Milliarden Kilometern geschätzt, etwa 15 Mal größer als der Durchmesser der Umlaufbahn des Neptun um die Sonne. Zum Vergleich: Das schwarze Loch im Zentrum unserer Galaxie wird auf das 4-Millionen-fache der Masse der Sonne geschätzt, mit einem Ereignishorizont, der nur ein Fünftel der Umlaufbahn des Merkur um die Sonne beträgt. Das schwarze Loch im Zentrum von NGC 4889 ist derzeit inaktiv. Es zieht keine Materie mehr an, und tatsächlich entstehen neue Sterne, die um es herum entlang ihrer Umlaufbahnen kreisen. [261]

Die beiden Galaxien NGC 4874 und NGC 4889 domieren das Schwerkraftzentrum des Coma Galaxienhaufens (Abell 1656, ACO 1656). Dieser befindet sich in etwa 300 Millionen Lichtjahren Entfernung und gemäss Simbad enthält er mehr als 3000 Galaxien. Die meisten davon sind elliptische. [145] In der folgenden Tabelle sind alle Galaxien mit NGC/IC-Nummern aufgeführt, wie sie in der 1°-Nahaufnahme der Suchkarte aufgeführt sind.

Revised+Historic NGC/IC Version 22/9, © 2022 Dr. Wolfgang Steinicke [277]
NameRADecTypbMagvMagB-VSBDimPAzD(z)MDDreyer BeschreibungIdentifikation, Anmerkungen
NGC 484812 58 05.7+28 14 33Gx (SBc)14.413.70.713.31.6 × 0.51580.02351399.32pF, S, lEGC 5686; UGC 8082; MCG 5-31-39; CGCG 160-55; DRCG 27-220; KUG 1255+285; IRAS 12556+2830
NGC 485012 58 21.7+27 58 06Gx (S0)15.214.21.013.20.7 × 0.5630.02008784.85F, S, RGC 5688; MCG 5-31-40; CGCG 160-63; NPM1G +28.0251; DRCG 27-137
NGC 4851 112 58 21.8+28 08 52Gx (S0)15.214.21.011.30.4 × 0.21120.026221110.7F, vS, rGC 5689; CGCG 160-61; DRCG 27-199
NGC 4851 212 58 22.3+28 09 07Gx (S0)16.015.01.011.80.3 × 0.21000.02237294.50F, vS, rGC 5689; DRCG 27-198
NGC 485312 58 35.4+27 35 45Gx (E-S0)14.413.60.813.00.8 × 0.7810.025604108.1F, S, R, pslbMh 1496; GC 3336; UGC 8092; MCG 5-31-48; CGCG 160-68; DRCG 27-43; IRAS 12561+2752; 2ZW 67; KUG 1256+278B
NGC 485412 58 47.6+27 40 27Gx (SB0)14.913.91.013.71.2 × 0.8570.027933117.994.400vF, pL, comGC 5690; MCG 5-31-49; CGCG 160-70; DRCG 27-58
NGC 485812 59 02.3+28 06 55Gx (SBb)15.715.20.513.60.5 × 0.4360.031475132.9F, vS, p of D nebGC 5691; MCG 5-31-51; CGCG 160-213; DRCG 21-195; IRAS 12566+2823
NGC 486012 59 04.0+28 07 24Gx (E2)14.613.51.114.10.9 × 0.81260.026618112.494.400pF, S, R, f of D nebGC 5693; MCG 5-31-54; CGCG 160-215; DRCG 27-194
NGC 486412 59 13.2+27 58 35Gx (E6)14.613.61.011.80.7 × 0.51290.02253295.1794.400F, S, p of 2h 1500; GC 3343; MCG 5-31-58; CGCG 160-221; ARAK 397; DRCG 27-159
NGC 486512 59 20.0+28 05 03Gx (E3)14.613.70.912.80.9 × 0.51150.01567766.22vF, vS, * 7·8 f 13sGC 5694; UGC 8100; MCG 5-31-64; CGCG 160-224; DRCG 27-179
NGC 486712 59 15.5+27 58 14Gx (E3)15.414.50.913.50.5 × 0.430.01596467.4394.400vF, vS, stellar, f h 1500MCG 5-31-62; CGCG 160-222; DRCG 27-133
NGC 486912 59 23.5+27 54 41Gx (E3)14.813.81.013.10.8 × 0.7690.02287996.6494.400cF, S, R, * 7 nWH II 388; h 1501; GC 3344; MCG 5-31-65; CGCG 160-225; DRCG 27-105
NGC 487112 59 30.1+27 57 23Gx (S0)15.214.21.012.80.7 × 0.51770.02244594.81vF, vS, stell NMCG 5-31-66; CGCG 160-227; DRCG 27-131
NGC 487212 59 35.8+27 57 34Gx (E0)12.611.70.913.11.9 × 1.90.023937101.194.660pF, pS, RWH II 389; h 1502; GC 3347; UGC 8103; MCG 5-31-70; CGCG 160-231; Z 1257.2+2814; DRCG 27-129
NGC 487312 59 32.9+27 59 00Gx (S0)15.114.11.013.10.8 × 0.61050.01931081.56vF, vSMCG 5-31-69; CGCG 160-229; DRCG 27-155
NGC 487412 59 34.3+27 56 48Gx (SB0)15.414.41.015.20.5 × 0.31230.023993101.394.400F, h 1501 and 1502 pGC 5695; MCG 5-31-68; CGCG 160-230; DRCG 27-130
NGC 487512 59 38.1+27 54 27Gx (S0)15.714.71.012.30.4 × 0.31230.026835113.3vF, vS, stellarCGCG 160-232; DRCG 27-104
NGC 487612 59 44.6+27 54 44Gx (E5)15.414.41.012.90.6 × 0.4180.02227594.0994.400vF, vS, no NuclMCG 5-31-73; CGCG 160-234; ARAK 398; DRCG 27-124
NGC 488112 59 57.9+28 14 47Gx (E0)14.613.61.013.51 × 10.02238994.57F, S, lE, * 9 spGC 5696; UGC 8106; MCG 5-31-75; CGCG 160-238; DRCG 27-217
NGC 488312 59 56.2+28 02 03Gx (SB0)15.414.31.112.10.5 × 0.3970.027289115.2vF, S, stellarCGCG 160-237; DRCG 27-175
NGC 488613 00 04.6+27 59 11Gx (E0)14.813.90.914.00.6 × 0.60.02132190.0694.400F, S, R, II 391 f 4sGC 5699; NGC 4882; MCG 5-31-76; CGCG 160-239; DRCG 27-151
NGC 488913 00 08.3+27 58 35Gx (E3)12.511.51.013.32.8 × 2800.02166591.51101.77pB, pmE, bM, * 7 nWH II 391; h 1507; GC 3351; NGC 4884; UGC 8110; MCG 5-31-77; CGCG 160-241; DRCG 27-148
NGC 489413 00 16.7+27 58 01Gx (S0)16.115.20.912.60.5 × 0.1270.01545765.29pF, S, Rh 1510; GC 3354; CGCG 160-247; DRCG 27-122
NGC 489513 00 18.0+28 12 06Gx (S0/P)14.213.21.013.21.8 × 0.61530.028326119.6vF, S, RGC 5701; UGC 8113; MCG 5-31-81; CGCG 160-249; DRCG 27-206
NGC 4895 A13 00 09.3+28 10 12Gx (E5)16.015.01.013.70.6 × 0.3990.02261995.5494.400vF, S, RGC 5701; CGCG 160-245; RB 167; DRCG 27-207
NGC 489613 00 30.9+28 20 47Gx (E-S0)14.913.91.013.11 × 0.650.02005484.71vF, vS, R, mbMUGC 8117; MCG 5-31-84; CGCG 160-87; DRCG 27-232
NGC 4898 113 00 17.7+27 57 18Gx (E3)14.513.51.012.00.6 × 0.4900.02302697.26vF, S, close to h 1510MCG 5-31-82; CGCG 160-248; DRCG 27-121
NGC 4898 213 00 18.2+27 57 20Gx (E0)14.613.61.011.70.4 × 0.40.02221993.85vF, S, close to h 1510MCG 5-31-82; CGCG 160-248; DRCG 27-121
NGC 490613 00 39.8+27 55 26Gx (E3)15.114.11.012.70.5 × 0.50.025087105.994.400vF, vS, * 15 pGC 5702; CGCG 160-253; DRCG 27-118
NGC 490713 00 48.8+28 09 25Gx (SBb)14.413.60.813.51.1 × 1420.01961082.83eF, vS, * 13 attGC 5703; MCG 5-31-89; CGCG 160-257; DRCG 27-205
NGC 490813 00 54.4+28 00 25Gx (E2)14.213.21.013.01 × 0.81050.01665870.36101.11vF, vSWH III 363; GC 5704; UGC 8129; MCG 5-31-90; CGCG 160-259; DRCG 27-143
NGC 491113 00 56.3+27 47 25Gx (SBbc)13.612.80.813.31.2 × 1.11270.026635112.5103.001st of 4, F, pL, * 11 2' npWH II 392; GC 3364; UGC 8128; MCG 5-31-93; CGCG 160-260; DRCG 27-82; IRAS 12584+2803
NGC 4911 A13 00 54.0+27 47 04Gx (S0)15.914.91.012.00.4 × 0.2450.027883117.71st of 4, F, pL, * 11 2' npWH II 392; GC 3364; DRCG 27-62
NGC 491913 01 17.6+27 48 31Gx (S0)15.114.11.013.61.1 × 0.71400.024464103.3vF, vS, 2nd of 4GC 5708; UGC 8133; MCG 5-31-97; CGCG 160-94; DRCG 27-79
NGC 492113 01 26.3+27 53 08Gx (SBab)13.012.20.813.82.4 × 2.11650.01828677.24F, pL, 3rd of 4WH II 393; h 1516; GC 3368; UGC 8134; MCG 5-31-98; CGCG 160-95; DRCG 27-97
NGC 492313 01 31.8+27 50 49Gx (E/SB0)14.713.71.013.10.8 × 0.80.01829377.2794.400vF, 4th of 4WH II 394; h 1518; GC 3369; MCG 5-31-101; CGCG 160-97; DRCG 27-78
NGC 492713 01 57.6+28 00 22Gx (E-S0)14.813.81.012.30.6 × 0.4150.025898109.3vFWH III 364; GC 3372; MCG 5-31-104; CGCG 160-105; DRCG 27-141
IC 83912 58 15.0+28 07 35Gx (S0)15.814.81.012.80.6 × 0.3920.024904105.1stellar, 13mCGCG 160-57; DRCG 27-200; DFOT 201
IC 394312 58 36.5+28 06 48Gx (S0-a)15.614.70.912.30.6 × 0.2500.02264695.66pF, vS, iFCGCG 160-69; DRCG 27-197
IC 394612 58 49.1+27 48 35Gx (S0)15.114.01.112.50.7 × 0.4800.01956382.63F, pS, bMMCG 5-31-50; CGCG 160-210; DRCG 27-91
IC 394712 58 52.0+27 47 08Gx (S0)15.414.41.011.20.3 × 0.2950.01895380.06vF, SCGCG 160-211; NPM1G +28.0253; DRCG 27-72
IC 394912 58 56.6+27 49 59Gx (S0/P)15.114.30.812.41 × 0.2730.025254106.6108.00F, pS, EUGC 8096; MCG 5-31-52; CGCG 160-212; KUG 1256+281; DRCG 27-89
IC 395512 59 06.1+27 59 46Gx (SB0)15.414.41.011.50.4 × 0.2300.025611108.1vF, S, N 14 magCGCG 160-216; DRCG 27-160
IC 395712 59 07.5+27 46 00Gx (E0)15.614.61.012.70.4 × 0.40.02113589.2794.400cF, vS, R, bMMCG 5-31-60; CGCG 160-218; DRCG 27-70
IC 395912 59 08.3+27 47 01Gx (E0)15.214.21.012.80.5 × 0.50.02364399.8794.400F, pS, R, lbMMCG 5-31-59; CGCG 160-217; DRCG 27-69
IC 396012 59 08.0+27 51 17Gx (SB0)15.914.91.012.80.4 × 0.40.02208993.30vF, pS, difficMCG 5-31-55; CGCG 160-219; DRCG 27-109
IC 3960 A12 59 09.8+27 52 01Gx (S0?)17.016.20.813.00.3 × 0.2800.02306997.44vF, pS, difficMCG 5-31-56
IC 396312 59 13.6+27 46 26Gx (S0)15.714.71.012.90.7 × 0.3850.02284696.50vF, vS, R, bMMCG 5-31-61; CGCG 160-220; DRCG 27-68
IC 396412 59 13.6+27 51 04*eF, vS
IC 396812 59 25.6+27 58 21Gx (S0)16.215.21.012.30.4 × 0.2450.02038786.11eF, vS, * 14 nrRB 14; DRCG 27-157
IC 397312 59 30.7+27 53 06Gx (SB0)15.414.41.012.20.5 × 0.31600.01586167.00F, vS, R, N 13 magCGCG 160-228; DRCG 27-103
IC 397612 59 29.5+27 51 00Gx (E6)15.714.71.012.30.5 × 0.21600.02289996.72* 14 inv in vF nebCGCG 160-226; DRCG 27-88
IC 399812 59 46.9+27 58 22Gx (SB0)15.614.61.013.50.8 × 0.5100.031532133.1eF, pSCGCG 160-236; DRCG 27-152
IC 401113 00 06.6+28 00 11Gx (E0)16.115.11.013.70.5 × 0.50.024243102.494.400eF, vS, N 15mCGCG 160-242; DRCG 27-150
IC 401213 00 08.1+28 04 42Gx (E3)16.014.91.111.90.3 × 0.21350.024243102.494.400* 14 in vF nebCGCG 160-244; DRCG 27-174
IC 402113 00 14.9+28 02 26Gx (E0)15.914.81.112.90.4 × 0.40.01913780.8394.400* 14 in vF nebMCG 5-31-80; CGCG 160-246; ARAK 399; DRCG 27-172
IC 402613 00 22.3+28 02 47Gx (SB0)15.614.61.011.80.3 × 0.30.027346115.5* 14 in vF nebCGCG 160-250; DRCG 27-170
IC 403013 00 28.0+27 57 18Gx (S0)16.415.41.013.00.4 × 0.3100.02329698.40eF, vS, R, * 15 invRB 99; DRCG 27-119
IC 403313 00 28.6+27 58 20Gx (S0)16.015.01.013.20.7 × 0.3950.025728108.6eF, pS, RRB 100; DRCG 27-147
IC 404013 00 38.1+28 03 24Gx (SBcd)15.414.80.613.21 × 0.31530.026151110.4103.00vF, S, R, gbMMCG 5-31-85; CGCG 160-252; IRAS 12582+2819; DRCG 27-169; KUG 1258+283; PGC 44792 ?
IC 404113 00 40.8+27 59 49Gx (E5)15.314.40.913.40.4 × 0.2300.023723100.2vF, pSMCG 5-31-86; CGCG 160-254; PGC 44802; DRCG 27-145
IC 404213 00 42.7+27 58 18Gx (SB0)15.314.31.012.60.5 × 0.50.02132190.06F, S, bMCGCG 160-255; DRCG 27-144
IC 4042 A13 00 42.8+27 57 48Gx (S0)16.315.31.013.20.4 × 0.40.027906117.8119.67F, S, bMRB 113; DRCG 27-116
IC 404413 00 47.5+27 55 18Gx (S0-a)16.315.40.912.20.3 × 0.2450.028590120.7eF, S, lbMRB 119; DRCG 27-117
IC 404513 00 48.8+28 05 25Gx (E4)15.013.91.112.90.8 × 0.51150.02314997.7894.400pF, S, bMMCG 5-31-88; CGCG 160-256; DRCG 27-168
IC 405113 00 51.6+28 02 34Gx (E5)14.713.61.113.60.9 × 0.8490.029330123.8pF, S, R, bM, 4908 npMCG 5-31-92; CGCG 160-258; DRCG 27-167

Auffindkarte

Die Galaxie NGC 4889 und ihre Begleiter im Coma-Galaxienhaufen befinden sich im Sternbild Coma Berenices. Die beste Beobachtungszeit ist von Januar bis Dezember, wenn sie nachts am höchsten steht.

Coma Berenices: Galaxien NGC 4874/4889 & Coma Galaxienhaufen
Auffindkarte Galaxien NGC 4874/4889 & Coma Galaxienhaufen
15:13
22:53 | 71°
06:33
Karte mithilfe von SkySafari 6 Pro, STScI Digitized Sky Survey und Astrometry.net erstellt. Grenzgrößen: Sternbildkarte ~6.5 mag, DSS2-Ausschnitte ~20 mag. Zeitangaben für Zeitzone UTC, Breitengrad 46.7996°, Längengrad 8.23225°, Horizonthöhe 5°, Datum 2025-04-16. [132, 149, 160]

Visuelle Beobachtung

350 mm Öffnung: Auf ca. 2/3 Grad Gesichtsfeld lassen sich sofort ohne Anstrengung 35 bis 40 Galaxien im Haufen Abell 1656 wahrnehmen. — 14" PWO-Dobson, F:4.6 / TV-Nagler 13mm, 123x, 0.67°, Glaubenberg, 2. 4. 2005, Durchsicht ca. 6.7m, Eduard von Bergen

Objekte innerhalb eines Radius von 10°

Quellenangaben